خونریزی های شدید قاعدگی و روش های درمانی

بعضی از زنان با در دوران قاعدگی خود، دچار خونریزی های شدید می شوند که این امری نگران کننده برای آن ها است. بیش تر خانم هایی که هم که دچار خونریزی های شدید شده اند، دچار خونریزی شدید قاعدگی نشده اند. این مشکل که به منوراژی نیز مشهور است، به علت درد شدید، سبب سلب ادامه فعالیت و انجام کارهای روزانه در خانم ها می شود. برای جلوگیری و برطرف کردن این مشکل، توصیه ما این است که در اولین فرصت به پزشک زنان و زایمان مراجعه کرده و اگر نگرانی هایی در این رابطه دارید، این مقاله را بخوانید.

علائم منوراژی چیست؟

• علائم خونریزی های شدید قاعدگی عبارتند از :
• خستگی و نفس کم آوردن به دلیل کم خونی
• پر شدن تامپون و کاپ های قاعدگی هر یک ساعت یک بار و یا مدت زمان های کوتاه
• خیس شدن نوار بهداشتی در زمان کوتاه، مثلا هر یک ساعت یک بار و نیار به گذاشتن دو نوار بهداشتی
• دوره های خونریزی های قاعدگی طولانی تر

چه دلایلی می تواند سبب خونریزی های شدید قاعدگی شود؟

ممکن است خونریزی های سنگین، هیچ علتی نداشته باشند، اما دلایل عمده ای که می تواند سبب این مشکل شود، عبارتند از :

• مشکل و اختلال در عملکرد تخمدان ها
• عدم تعادل در هورمون ها
• پولیپ های رحم
• فیبروم های رحمی
• سرطان رحم و دهانه رحم
• عوارض دوران بارداری
• داروها
• اختلالات خونریزی دهنده ژنتیکی و ارثی
• آدنومایوز
• IUD یا دستگاه داخلی رحم
• بیماری های دیگر

مشکل و اختلال در عملکرد تخمدان ها

در طول پریود، تخمدان ها به طور طبیعی تخمک آزاد کرده و یا تخمک گذاری می کنند. اگر این اتفاق در طول دوره قاعدگی نیفتد، عملکرد آن غیر طبیعی بوده و در واقع تخمدان ها، هورمون استروژن تولید نمی کنند. این امر، سبب عدم تعادل هورمون ها می شود که به دنبال آن، خونریزی های شدید حاصل می شود.

عدم تعادل در هورمون ها

اگر میان هورمون های پروژن و استروژن، تعادل برقرار باشد، سبب کنترل و تنظیم انقباضات رحمی یا همان اندومتریوم شده که خود در طی قاعدگی ریخته می شود. در صورت عدم تعادل هورمون ها، بافت اندومتر رشد بیش از حد پیدا کرده و در نهایت منجر به خونریزی های شدید می شود. بیماری هایی همچون چاقی های مفرط، مقاومت به انسولین، مشکلات تیروئیدی و یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) می توانند سبب عدم تعادل در هورمون ها شوند.

پولیپ های رحم

پولیپ های رحمی عبارتند از رشد کم و خوش خیم لایه درونی و یا داخلی رحم. پولیپ ها ممکن است سبب خونریزی های شدید و طولانی مدت شوند.

فیبروم های رحمی

فیبروم های رحمی در واقع تومورهای خوش خیمی هستند که به مرور زمان، ممکن است داخل رحم رشد کرده و ظاهر شوند. فیبروم ها می توانند سبب خونریزی های غیرطبیعی و یا طولانی مدت دوران قاعدگی شوند.

سرطان رحم و دهانه رحم

سرطان سرویکس (دهانه رحم) و رحم می توانند سبب خونریزی های غیرطبیعی و یا شدید دوران قاعدگی شوند.  درصورتی که قبلا آزمایش پاپ اسمیر داده باشید و یا یائسه شده باشید، امکان افزایش این خونریزی ها نیز وجود دارد.

عوارض دوران بارداری

از عواملی که می تواند سبب خونریزی های پریود شود، سقط جنین می باشد. همچنین غیرطبیعی بودن محل قرارگیری جفت، مانند جفت سر راهی، می تواند سبب خونریزی های غیر طبیعی و سنگین دوره قاعدگی شود.

داروها

بعضی از داروها ممکن است سبب خونریزی های شدید و سنگین دوران قاعدگی شوند. این داروها عبارتند از :

• داروهای هورمونی مانند پروژسترون و استروژن
• داروهای ضد التهاب
• داروها ضد انعقاد مثل وافارین، اتوکساپارین و …

اختلالات خونریزی دهنده ژنتیکی و ارثی

بیماری هایی همچون فون ویلبراند که از اختلالات خونریزی دهنده است و لخته شدن خون با مشکل مواجه می شود، می تواند سبب خونریزی های غیرطبیعی و سنگین پریود شود.

آدنومایوز

زمانیکه غددی که در لایه اندومتر هستند، در عضلات رحمی فرو می روند، وضعیت آدنومایز رخ می دهد. این وضعیت معمولا سبب خونریزی های شدید و بسیار دردناک پریود می شوند.

IUD یا دستگاه داخلی رحم

از عارضه های بسیار شایعی که سبب خونریزی های غیرطبیعی و سنگین قاعدگی می شود، دستگاه آی-یو- دی می باشد. از این دستگاه که برای جلوگیری از بارداری استفاده می شود، می تواند با جایگزین شدن راه های دیگر برای بارداری، حذف گردد.

بیماری های دیگر

بیماری هایی همچون بیماری های کلیه و کبد، می توانند سبب خونریزی های شدید در پریود شوند.

خونریزی های قاعدگی سنگین، چه عوارض و خطراتی می تواند داشته باشد؟

خونریزی های سنگین پریود، مشکلات زیادی را به بار می آورد. این مشکلات عبارتند از :

• دردهای شدید و دردناک
• کم خونی یا آنمی

دردهای شدید و دردناک

در صورت خونریزی های شدید، دردهای وحشتناک که به آن دیسمنوره نیز گفته می شود، به وجود می آید. در صورتی که این دردها غیرقابل تحمل باشند، باید به پزشک مراجعه نمود.

کم خونی یا آنمی

خونریزی های شدید پریود به دلیل از خارج شدن خون زیاد از بدن، می تواند سبب کم خونی یا آنمی شود. کم خونی سبب می شود تا گلبول های قرمز خون کاهش یابد. تعداد گلبول های قرمز در گردش خون، به وسیله هموگلوبین پروتئینی است.در انتقال اکسیژن به بافت ها، گلبول های قرمز اندازه گیری می شود. زمانی که تولید گلبول های قرمز از دست رفته توسط ذخایر آهن برای ساخت هموگلوبین استفاده شود. کم خونی و فقر آهن رخ می دهد.

از  علائم کم خونی می توان به ضعف و خستگجی زود هنگام، رنگ پریدگی و … اشاره کرد.

برای تشخیص علل خونریزی های سنگین، چه کارهایی انجام می شود؟

برای خونریزی های شدید قاعدگی بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کرد.

1. بعد از مراجعه به پزشک، او برای تشخیص علت این خونریزی ها، ممکن است از چرخه پریود و  همچنین سابقه بیماری فرد سوال کند.
2. می خواهد تا فرد دقیقا به او بگوید تا به یاد بیاورد که روزهای خونریزی و همچنین روزهایی که خونریزی نداشته است را به او بگوید.
3. ممکن است از فرد درباره مقدار خونریزی و اینکه از چه تعداد نوار بهداشتی استفاده می کرده، و یا همچنین هر چند وقت یک بار کاپ قاعدگی خود را خالی میکرده سوال نماید.

بعد از همه این کارها، متخصص ممکن است توصیه یک یا جند آزمایش را به فرد دهد. این آزمایش ها عبارتند از :

• آزمایش پاپ اسمیر
• آزمایش خون
• سونوگرافی
• هیستروسکوپی
• سونو هیستروسوگرافی
• بیوپسی یا نمونه برداری از آندومتر رحم

آزمایش پاپ اسمیر

برای انجام این آزمایش، سلول های سرویکس را برداشته و جمع آوری می کنند و برای موارد و تغییرات ایجاد شده بر روی سلول ها همچون سرطان، عفونت، التهاب و تورم و … این آزمایش را انجام می دهند.

آزمایش خون

این آزمایش، یکی از ساده ترین راه هایی است که می تواند بیماری هایی همچون کمبود یا فقر آهن، کم خونی و دیگر بیماری ها همچون اختلالات تیروئدی و یا انعقادی خون را مورد بررسی قرار داده و تشخیص دهد.

سونوگرافی

سونوگرافی نوعی تصویربرداری است که به وسیله آن می توانند با استفاده از امواج صوتی، سرویکس، رحم و تخمدان ها را ببینند. در صوورت بررسی بیش تر، پزشک می تواند آزمایش های بیش تری را درخواست نماید.

هیستروسکوپی

در این آزمایش، با قرار دادن وسیله ای بسیار نازک، باریک و روشن که با استفاده از سرویکس و واژن، داخل رحم قرار می گیرد، سبب می شود تا پزشک بتواند به طور دقیق و به وضوح، داخل رحم را مشاهده نماید.

سونو هیستروسوگرافی

در این آزمایش، مایعی را با استفاده از واژن و سرویکس، داخل رحم تزریق می کنند. سپس پزشک، به وسیله سونوگرافی، لایه داخلی رحم را بررسی می نماید.

بیوپسی یا نمونه برداری از آندومتر رحم

با برداشتن نمونه ای از بافت داخلی رحم توسط پزشک، در مرحله بعدی برای آزمایش آن، بررسی نمونه به پزشک متخصص پاتولوژی داده می شود.

چه روش های درمانی برای خونریزی های شدید پریود وجود دارد؟

بسته به علل خونریزی ها، درمان قطعا متفاوت خواهد بود. این درمان ها عبارتند از :

• درمان های دارویی
• درمان از طریق جراحی

درمان های دارویی

درمان های دارویی خود به چند دسته تقسیم می شوند که عبارتند از :

• داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)
• IUD های هورمونی
• درمان با استفاده از ترانکسامیک اسید
• پروژسترون های خوراکی
• داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی

این داروها شامل ایبوبروفن، ناپروکسن سدیم می باشد که سبب کاهش مقداری خونریزی های پریود است. از مزایای دیگر این نوع داروها،  کاهش درد دیسمنوره است.

IUD  های هورمونی

دستگاه IUD، دستگاهی است که در داخل رحم گذاشته می شود. این دستگاه، نوعی پروژستین (پروژسترون دستی)  به نام لونورژستریل آزاد می کند که باعث نازک شدن لایه داخلی رحم شده و جریان خون پریود و گرفتن عضلات و درد و ناراحتی را کم تر می کند. در صورتی که قاعدگی های سنگین قاعدگی مربوط به استفاده از داروهای هورمونی باشد، در صورت مراجعه به پزشک، او  تغییراتی را در داروها می دهد و یا به کل داروهای مصرفی را قطع می نماید. در صورت کم خونی هایی ناشی از این مورد، مصرف آهن بسیار ضروری است.

درمان با استفاده از ترانکسامیک اسید

اسید ترانکسامیک یا Lysreda، سبب کاهش خونریزی شدید پریود می شود. از این دارو فقط باید در زمان خونریزی ها استفاده نمود.

پروژسترون های خوراکی

بعضی از هورمون ها می توانند به نداشتن تعادل هورمون ها و همچنین کاهش خونریزی های سنگین قاعدگی کمک کنند. از جمله این هورمون ها، می توان به هورمون پروژسترون اشاهره کرد.

داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی

در این نوع داروها، علاوه بر اینکه از بارداری پیشگیری می کند، می تواند سبب تنظیم چرخه پریود شده و از پریودهای طولانی مدت و  خونریزی های سنگین جلوگیری نماید.

درمان از طریق جراحی

در صورتی که دارو درمانی در پریودهای شدید با خونریزی زیاد، چاره ساز نباشد، برای درمان این نوع مشکل، ممکن است نیاز به جراحی باشد. انواع جراحی ها برای رای رفع این مشکل عبارتند از :

• کورتاژ
• عمل میومکتومی
• جراحی هیسترکتومی
• تخریب اندومتر
• برداشت از بافت اندومتر
• آمبولیزاسیون شریان رحم
• جراحی از طریق امواج فراصوتی متمرکز

کورتاژ

در روش کورتاژ یا C&D، پزشک دهانه رحم را باز کرده و لایه داخلی رحم را می تراشد. پس از آن، عمل ساکشن انجام داده تا سبب کاهش خونریزی های پریود شود. این روش که شایع ترین روش برای حل این مشکل است،  برای خونریزی های شدید انجام می دهند. در صورتی که بعد از این روش، دوباره این اتفاق بیفتد، باید دوباره این روش تکرار شود.

عمل میومکتومی

در جراحی میومکتومی (Myomectomy)، پزشک با استفاده از جراحی، فیبروم های رحمی را خارج کرده و با توجه به تعداد، اندازه و محل قرار گیری آن ها، جراح با جراحی باز شکم (لاپراتومی)، و یا از طریق لاپاراسکوپی ( ایجاد چند برش کوچک)، و همچنین هیستروکتومی ( جراحی از طریق واژن و دهانه رحم)، می تواند عمل میومکتومی انجام دهد.

جراحی هیسترکتومی

در روش جراحی هیسترکتومی، برای برداشتن سرویکس و رحم به کار برده می شود. این روش که یک روش دائمی محسوب می شود، می تواند به دوره های قاعدگی پایان داده و همچنین از بارداری جلوگیری کرده و سبب نازایی شود. برای این عمل، از بیهوشی استفاده می شود که باید فرد بستری شود. در این جراحی که تخمدان های دو طرف برداشته می شود، سبب یائسگی زودرس می گردد.

تخریب آندومتر

با این روش، پوشش داخلی رحم یا همان آندومتریم را تخریب می کنند. با استفاده از رادیوفرکانس، گرما و یا لیزر، برای از بین بردن بافت آندومتر استفاده می کنند. با این کار، خونریزی ها کاهش می یابند. با تخریب بافت اندومتر،  باید تا زمان یائسگی، از روش های پیشگیری از بارداری قابل اعتماد استفاده نمود.

برداشت از بافت اندومتر

برای برداشتن بافت اندومتر، از سیم الکتریکی برای جراحی استفاده می کنند. برداشت و برش اندومتر، در خانم هایی که مشکل خونریزی زیاد در چرخه قاعدگی هستند، مناسب است، اما این بعد انجام اینکار، بارداری توصیه نمی گردد.

آمبولیزاسیون شریان رحم

این روش، برای خانم هایی که فیبروم های رحمی آن ها، به خونریزی های شدید پریود دچار می شوند، توصیه می گردد. در این روش، با کوچک کردن فیبروئیدهای رحمی، مسدود کردن رگ های خونی و قطع کردن جریان خون انجام می گیرد. جراح در این روش، کانتر را از طریق شریان بزرگ در ران عبور داده و آن را به سمت رگ های خونی هدایت می دهند. مواد تزریق شده به سرخرگ رحم، سبب کاهش فیبروم رحمی می شود.

جراحی از طریق امواج فراصوتی متمرکز

این روش همانند روش آمبولیزاسیون شریان رحم است که با استفاده از امواج فراصوتی، به از بین بردن بافت فیبروئیدی کمک می کند تا سبب کاهش خونریزی های شدید در پریود شود.

تمام روش های ذکر شده در خصوص جراحی ها، نیاز به یک بیهوشی عمومی داشته و فرد می تواند به احتمال زیاد، همان روز مرخص شود و به خانه بازگردد. اما جراحی های میومکتومی و هیسترکتومی نیازمند بستری شدن در بیمارستان را دارند.

دکتر باندرانایکه عماری

تحصیلات پزشکی خود را از سال ۸۱ تا ۸۸ در دانشگاه علوم پزشکی قزوین،

تخصص جراحی زنان را از سال ۹۳ تا ۹۷ در دانشگاه علوم‌پزشکی قزوین گذرانده.

از سال ۸۹ تا ۹۱ به عنوان پزشک معتمد سازمان انتقال خون استان قزوین و مدرس و مشاور بیماریهای رفتاری استان قزوین بوده

سال ۹۱ تا ۹۲ دوره تکمیلی تخصصی ترک اعتیاد را گذرانده.