بررسی عوامل موثر در واژینیسموس (دخول دردناک)

واژینیسموس حدود 0.5 درصد از کل زنان را مبتلا می کند. واژینیسموس وضعیتی است که در آن ماهیچه های اطراف دهانه واژن به طور غیر ارادی منقبض می شوند و هر نوع دخولی به واژن را به طرز باورنکردنی دردناک می کند. افرادی که از بیماری واژینیسموس رنج می برند، می توانند در برقراری روابط جنسی دچار مشکل شوند. آنها ممکن است احساس عدم اعتماد به نفس کنند یا این که نمی توانند به اندازه کافی شریک زندگی خود تأمین کنند. پذیرش و حمایت از این افراد می تواند تأثیر مثبت قابل توجهی داشته باشد، زیرا بیماری واژینیسموس چنین نقش روانی را ایفا می کند.

 واژینیسموس یا انقباض غیرعادی واژن به صورت کاملا غیرارادی هنگام دخول اتفاق می‌افتد. شدت این انقباض به حدی است که حتی تامپون نیز نمی‌تواند وارد آن شود. در این حالت هر گونه تلاش برای دخول موجب ایجاد دردهای شدید می‌گردد. نام دیگر این بیماری واژینیسم است که معمولا علت روانی دارد. وضعیت این بیماری می‌تواند پایدار یا عودکننده باشد.

واژینیسموس چیست؟

واژینیسموس انقباض غیر ارادی ماهیچه های واژن است که رابطه جنسی و معاینات زنان را دشوار یا غیرممکن می کند. واژینیسموس را می توان به دو صورت اولیه یا ثانویه طبقه بندی کرد. واژینیسموس اولیه زمانی اتفاق می افتد که زن به دلیل انقباض غیر ارادی ماهیچه های واژن هرگز نتوانسته رابطه جنسی داشته باشد. واژینیسموس ثانویه زمانی اتفاق می افتد که زن قبلاً قادر به انجام رابطه جنسی بوده است، اما دیگر قادر به انجام آن نیست.

علائم کلی واژینیسموس

• احساس درد شدید هنگام دخول
• ترس از درد یا برقراری رابطه‌ جنسی
• کاهش یا از بین رفتن میل جنسی

این علائم ناخواسته هستند و این به این معناست که زن نمی‌تواند بدون کمک گرفتن از درمان‌های پزشکی خود را کنترل کند.

علائم جسمی واژینیسموس

علائم جسمی واژینیسموس شامل سوزش، سوزش و احساس سفتی و درد هنگام رابطه جنسی است. درد جنسی مداوم بدون علت مشخص؛ ناراحتی یا درد جنسی مداوم پس از زایمان، عفونت های قارچی/ادراری، بیماری های مقاربتی، تجاوز، یائسگی یا سایر مسائل می تواند از دیگر علائم این عارضه باشد.

علائم روانشناختی واژینیسموس

علائم روانشناختی شامل شرم، ناامنی، ترس و/یا اجتناب از رابطه جنسی، از دست دادن علاقه جنسی، احساس اجبار به دروغ گفتن در مورد رابطه جنسی، احساس ناراحتی در مورد موضوعات مربوط به هر نوع دخول می باشد. فرایند درمان واژینیسموس می تواند برای افرادی که تجربیات منفی در رابطه با این بیماری داشته اند، از نظر احساسی موثر باشد.

درمان واژینسموس

انواع واژینیسموس

اولیه: دخول همیشه غیرممکن بوده است.

ثانویه: پس از دوره‌ی طولانی رابطه بدون درد، در اثر یک اتفاق ناگهانی مانند: تجربه‌ی ناخوشایند جنسی یا روانی این بیماری ایجاد می‌شود. این بیماری در پی قطع عادت ماهیانه به دلیل تنگی بیش از حد واژن و در صورت تشخیص صحیح به راحتی قابل درمان است.

علل واژینیسموس

پزشکان نمی‌دانند که واژینیسم دقیقا به چه علتی اتفاق می‌افتد. این بیماری معمولا به ترس از برقراری رابطه جنسی مرتبط است. برخی از زنان فقط در بعضی مواقع علائم این بیماری را از خود نشان می‌دهند و برخی دیگر نیز همیشه از آن رنج می‌برند. از علل شایع آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت واژن
• خشکی بیش از حد واژن
• پرده بکارت بسیار ضخیم
• سابقه‌ی تجاوز یا آزار جنسی
• آسیب به واژن یا عضلات اطراف آن هنگام زایمان
• فقدان آموزش‌های کافی درمورد رابطه جنسی
• شرم از برقراری رابطه جنسی
• تابوهای فرهنگی و مذهبی
• سابقه‌ی پرتودرمانی برای انواع سرطان رحم و دهانه رحم
• ترس از باردار شدن
• بیماری‌های روانی مانند افسردگی

موارد زیر نیز می‌توانند منجر به رابطه جنسی دردناک و در نتیجه واژینیسموس شوند:

• تحریک شدن ولوودینیا (اعصاب حساس در ناحیه ورودی واژن)
• جراحی در ناحیه تناسلی (مانند: اپیزیاتومی طی زایمان)
• عفونت ناحیه تناسلی مانند کاندیدیاز (نوعی عفونت قارچی)
• زگیل تناسلی یا تریکومونا که نوعی بیماری آمیزشی است و  توسط نوعی انگل اتفاق می افتد
•  پرتودرمانی ناحیه لگن
• خشکی واژن بر اثر مصرف قرص ضدبارداری
• عدم تحریک جنسی قبل از رابطه جنسی
• عوارض جانبی برخی داروها
• زخم و پارگی کوچک در دهانه واژن
• آندومتریوز یا بیماری التهاب لگن

دیسپارونیا یک اصطلاح پزشکی است که به سادگی به معنای “مقاربت دردناک” است و برای توصیف انواع درد جنسی در هر نقطه از ناحیه تناسلی استفاده می شود. واژینیسموس نوعی دیسپارونی است.

درمان واژینیسموس

در ابتدا پزشک بیمار را برای اطلاع از وجود انواع بیماری‌های جسمی و روانی آزمایش و معاینه می‌کند.

مراجعه به مشاور و روان‌ درمانگر

در این روش، روانکاو بیمار را برای اطلاع از وجود هرگونه ناهنجاری یا بیماری روانی معاینه و سعی می‌کند تا مشکل را ریشه‌یابی‌کند. وی پس از چند جلسه مشاوره خواهد فهمید که این مشکل جنبه‌ی روانی دارد یا صرفا بر اثر انقباض غیرعادی عضلات اتفاق می‌افتد.

اگر بیمار به علل روانی دچار واژینیسم باشد، مشاور او را به یک روانپزشک ارجاع می‌دهد و اگر نه، پزشک سعی می‌کند تا با روش‌های مختلف انقباض عضلات را برای بیمار راحت‌تر و درنتیجه بیماری را درمان کند.

استفاده از روان‌ کننده‌ ها

استفاده از روان‌کننده‌هایی مانند لوبریکانت در زنانی که دچار خشکی بیش از حد واژن هستند، زنان یائسه و زنانی که برای اولین بار می‌خواهند ارتباط جنسی برقرار کنند لازم و مفید است.

استفاده از این محصولات می‌تواند باعث کاهش درد هنگام دخول و درنتیجه کمک به درمان واژینیسم شود.

استفاده از پروتزهای واژینال

در این روش از پروتزهای پلاستیکی و قابل انعطاف برای گشاد کردن واژن استفاده می‌شود.

تزریق بوتاکس

اگر بیماری واژینیسم حاد باشد، با تزریق بوتاکس به عضلات ناحیه تناسلی می‌توان آن‌ها را فلج و در نهایت باعث از بین رفتن درد در هنگام دخول شد. برخی افراد در صورت استفاده از این روش دیگر هرگز به واژینیسم دچار نمی‌شوند اما برخی دیگر باید عمل تزریق را هر چند ماه یک بار تکرار کنند.

استفاده از دیلاتورها

دیلاتور ابزرای است که پس از قرار گرفتن در واژن شروع به تغییر سایز و بزرگ شدن می‌کند و در نتیجه باعث از بین رفتن تنگی واژن و درمان واژینیسموس می‌گردد.

انجام تمرینات کگل

یکی از روش های درمان که به منظور کنترل ماهیچه های ناحیه واژینال مورد استفاده قرار می گیرد، تمرینات کگل می باشد. انجام این گونه تمرینات حتما بایستی تحت نظر متخصص زنان و زایمان انجام گردد تا از بروز عوارض ناشی از اشتباه نادرست پیشگیری شود.

جراحی بزرگ کردن واژن

یکی از روش های دیگر درمان این بیماری جراحی بزرگ کردن واژن می باشد.

تاثیرات واژینیسموس بر روی زندگی شخصی و زناشویی

بیشتر زنانی که به این عارضه دچار هستند، از کمبود اعتماد به نفس نیز رنج می‌برند. مهم‌ترین تاثیرات این بیماری متوجه زندگی زناشویی است و باعث ایجاد تنش میان زوجین می‌گردد.

منابع:

Vaginismus is ruining sex. Research must move beyond penetration

womanlog.com/sex/living-with-vaginismus

دکتر باندرانایکه عماری

تحصیلات پزشکی خود را از سال ۸۱ تا ۸۸ در دانشگاه علوم پزشکی قزوین،

تخصص جراحی زنان را از سال ۹۳ تا ۹۷ در دانشگاه علوم‌پزشکی قزوین گذرانده.

از سال ۸۹ تا ۹۱ به عنوان پزشک معتمد سازمان انتقال خون استان قزوین و مدرس و مشاور بیماریهای رفتاری استان قزوین بوده

سال ۹۱ تا ۹۲ دوره تکمیلی تخصصی ترک اعتیاد را گذرانده.