درمان کیست تخمدان

در میان تمامی روزمرگی ها و هیاهوی ایجاد شده، برخی از بیماری ها هستند که موجب تشویش و نگرانی اکثریت زنان شده است. یکی از این بیماری های شایع زنان، کیست تخمدان می باشد، قابل توجه است که این بیماری در هر دوره سنی اتفاق می افتد. اکثر زنان در طول زندگی خود دچار کیست تخمدان می شوند. در واقع، این امکان وجود دارد که به صورت ماهانه دچار کیست شوید، اما هرگز علائمی نداشته باشید. کیست تخمدان معمولاً بی ضرر است و اغلب در زنان در سن باروری رخ می دهد. در بیشتر موارد، آنها خود به خود از بین می روند. با این حال، اگر علائم مداوم دارید یا در حال افزایش سن هستید، کیست تخمدان نیاز به پیگیری دارد. مراجعه به یک متخصص زنان و زایمان در مورد علائم این عارضه به شما این امکان را می دهد که به صورت دقیق تر آن را بررسی کنید و در صورت لزوم درمان را به موقع آغاز کنید. کیست تخمدان در ابتدایی امر می تواند بدون علامت باشد، همچنین در برخی موارد ممکن است با علائمی همراه باشد که علائم بیماری با توجه به نوع کیست تخمدان متفاوت می باشد.

علائم کیست تخمدان

اکثر کیست های تخمدان هیچ علامتی ندارند. همانطور که گفته شد، اگر کیست تخمدان بزرگتری دارید، ممکن است متوجه علائم زیر شوید:

• نفخ
• سنگینی در شکم
• درد لگن متشکل از یک درد مبهم در زیر شکم
• حالت تهوع یا استفراغ
• حرکات دردناک روده
• درد هنگام رابطه جنسی

علل ایجاد کیست تخمدان

دلایل متفاوتی می تواند موجب بروز مشکلات کیست تخمدان شود که در ادامه به شرح آن می پردازیم:

رشد فولیکول ها و مهار نشدن آن ها یکی از عواملی است که می تواند زمینه ساز بیماری کیست تخمدان شود. زمانی که فولیکول ها بر روی هم انباشته شوند می توانند نمای تنبلی تخمدان و کیست های ریزی را به وجود آورند.

انواع کیست تخمدان

همه کیست های تخمدان یکسان نیستند. بسته به نحوه تشکیل کیست شما ممکن است به دلیل عملکردهای مختلف متفاوت به نظر برسد.

کیست ساده

کیست های ساده بسیار خوش خیم بوده و در مواردی این نوع کیست ها پس از مدت زمان کوتاه از بین می روند. در حقیقت این گونه کیست ها علامت خاصی ندارند و اکثریت مواقع افراد از آن مطلع نیستند. ولی گاهی اوقات کیست های ساده می توانند با علائمی چون تغییر در سیکل قاعدگی، لکه بینی و در برخی موارد که بزرگ باشند، موجب درد شوند. اندازه این نوع کیست ها حدود چهار سانت خواهد بود که با انجام سونوگرافی قابل تشخیص می باشد.

کیست های فولیکولی

اکثر کیست های فولیکولی در عرض سه ماه خود به خود از بین می روند. در طول تخمک گذاری، یکی از تخمدان های شما تخمک را از کیسه کوچکی به نام فولیکول آزاد می کند. اگر فولیکول تخمک رشد کند، اما آن را برای تخمک گذاری آزاد نکند، ممکن است کیست ایجاد شود. این نوع کیست همچنین می تواند در صورتی اتفاق بیفتد که یک فولیکول بالغ روی خود فرو بریزد. این نوع کیست ها تا قطر 2 تا 3 اینچ رشد می کنند. احتمالاً با کیست فولیکولی دردی را تجربه نخواهید کرد، اما اگر این کار را انجام دهید می‌تواند باعث ایجاد درد شدید تخمدان در هنگام پاره شدن آن شود.

کیست جسم زرد

پس از اینکه تخمدان شما در طول تخمک گذاری تخمک را آزاد کرد، فولیکول خالی که تخمک از آن آزاد شده است، معمولاً به سمت پایین منقبض می شود. با این حال، گاهی اوقات یک فولیکول بسته می شود و شروع به جمع آوری مایع در داخل می کند. این فولیکول پر از مایع کیست جسم زرد نامیده می شود. در بیشتر موارد، این نوع کیست ها در هر بار فقط روی یک تخمدان یافت می شوند و علائم کمی یا بدون علائم ایجاد می کنند. در برخی موارد، کیست جسم زرد خونریزی یا درد ایجاد می کند.

انواع کیست های غیرعملکردی

یک کیست غیرعملکردی می تواند روی تخمدان شما رشد کند، چه در حال تخمک گذاری هستید یا نه. این نوع کیست ها ممکن است یکی از موارد زیر باشد:

کیست های شکلاتی یا اندومتریوز

نوعی دیگر از کیست های تخمدان، کیست شکلاتی یا اندومتریوز می باشد که تا کنون علت دقیق این بیماری مشخص نشده است. این نوع کیست ها زمینه ژنتیک داشته و عوامل محیطی می تواند بر روی ایجاد آن ها اثر بگذارد. درمان این نوع کیست ها بسته به شرایط بیمار متفاوت می باشد ولی درمان قطعی آن به صورت جراحی خواهد بود. کیست های اندومتریوز که به دلیل شرایطی به نام اندومتریوز ایجاد می شوند که در آن سلول های آندومتر رحم در خارج از اندومتر رشد می کنند و می توانند به صورت اندومتریوم ظاهر شوند. کیست های اندومتریوئید معمولاً با خون تیره و قهوه ای مایل به قرمز پر می شوند. آنها می توانند تا 8 اینچ قطر رشد کنند.

کیست های درموئید

که تراتوم نیز نامیده می شوند، از سلول های جنینی تشکیل می شوند و می توانند شامل بافت هایی مانند مو، پوست یا حتی دندان باشند. کیست های درموئید معمولا سرطانی نیستند. این کیست ها معمولاً زنان جوان را تحت تأثیر قرار می دهند. آنها می توانند تا 6 اینچ قطر رشد کنند. به عبارتی دیگر کیست درموئید نوعی دیگر از کیست های تخمدانی است که در دوره جنینی ایجاد می شود که به مرور با افزایش سن رشد می کند و تبدیل به سلول های مو، چربی و دندان می شود. درمان این نوع کیست ها به صورت جراحی خواهد بود.

سیستادنوما

در سطح تخمدان شما رشد می کند. آنها ممکن است با مایع سروزی یا مخاطی پر شوند.

تخمدان پلی کیستیک

در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) رخ می دهد. اگر PCOS دارید، کیست های کوچک زیادی روی سطح تخمدان خود خواهید داشت. اما این نوع کیست ها دردناک نیستند.

تنبلی تخمدان یک بیماری ژنتیکی است. زمانی که فولیکول ها هر ماه آزاد می شوند به جای آنکه از بین بروند، رشد می کنند که این چرخه هر ماه اتفاق می افتد که خود این امر موجب ایجاد کیست های ریزی در سطح تخمدان می شود که به صورت یک زنجیره می باشد که اصطلاحا به آن تنبلی تخمدان یا تخمدان پلی کیستیک می گویند.

قابل توجه است که درمان تنبلی تخمدان زمینه ای است. در حقیقت با مصرف دارو و برطرف کردن عوامل زمینه ساز می توان به درمان بیماری پرداخت.

کیست های بدخیم تخمدان

کیست های تخمدان بدخیم همان سرطان تخمدان هستند که معمولا در ابتدایی بیماری بدون علامت بوده و به مرور و با پیشرفت بیماری علائمی را از خود نشان می دهند. سرطان تخمدان با علائمی چون درد معده و آب آوردن شکم همراه خواهد بود که این علائم ناشی از متاستاز تخمدان می باشد. قابل توجه است که تشخیص این بیماری به سرعت اتفاق نمی افتد و قابل پیشگیری نخواهد بود.

عوامل خطر کیست تخمدان

اگرچه پیش بینی زمان ایجاد کیست تخمدان دشوار است، عوامل خاصی شما را در معرض خطر قرار می دهند. آنها عبارتند از:

• سابقه کیست تخمدان
• تشخیص اندومتریوز یا سندرم تخمدان پلی کیستیک
• مشکلات هورمونی (برخی از داروهای باروری می توانند به ایجاد کیست تخمدان کمک کنند)
• بارداری
• عفونت لگن

نحوه تشخیص کیست تخمدان

پزشک شما ممکن است بتواند وجود کیست تخمدان را  (اگر به اندازه کافی بزرگ باشد) در طول معاینه لگنی تشخیص دهد. هنگامی که به کیست تخمدان مشکوک هستید، پزشک شما احتمالاً سونوگرافی ترانس واژینال و یا آزمایش خون را تجویز می کند. این آزمایش ها به پزشک شما اجازه می دهد تا وجود و ویژگی های کیست تخمدان را تایید کند.

احتمال بارداری با کیست تخمدان وجود دارد؟

یکی از سوالاتی که ذهن اکثریت زنان را به خود مشغول ساخته این است که آیا با وجود کیست تخمدان می توان باردار شد، جواب این سوال بسته به نوع تخمدان متفاوت می باشد. در صورتی که کیست های تخمدانی ساده و کوچک باشد اجازه بارداری را می توان به فرد داد اما کیست های بزرگ که موجب درد و فشار بر روی تخمدان ها داده می شوند در ابتدایی امر بایستی درمان شوند، سپس بارداری صورت گیرد.

درمان کیست تخمدان

خوبی بیشتر کیست های تخمدان این است که معمولاً خود به خود از بین می روند.

درمان با توجه به نوع کیست تخمدان متفاوت می باشد. به طور معمول کیست های ساده نیازی به درمان خاصی نخواهند داشت و به مرور زمان درمان می شوند ولی اگر این نوع کیست ها بزرگ باشند، درمان به صورت دارویی و مصرف قرص های هورمونی و جلوگیری از بارداری می باشد.

یکی دیگر از روش های درمان جراحی است در حقیقت جراحی به دو صورت باز و بسته صورت می گیرد که نوع روش جراحی با توجه به شرایط بیمار و صلاح دید متخصص زنان مشخص می گردد. جراحی لاپاراسکوپی از روش های جراحی بسته است که می توان با کمک آن اقدام به برداشتن کیست های تخمدان نمود.

هنگامی که کیست تخمدان دارید، پزشک ممکن است درمان های زیر را توصیه کند:

انتظار و مراقب

ممکن است صبر کردن سخت به نظر برسد، اما مگر اینکه کیست شما از بین نرود، اندازه آن بزرگ باشد یا برای شما مشکل ایجاد کند. با پزشک خود در تماس باشید تا بتواند وضعیت را کنترل کند، به خصوص اگر درد شدید دارید. پزشک ممکن است برای کمک به جلوگیری از رشد کیست های جدید، قرص های ضد بارداری تجویز کند.

عمل جراحی

کیست‌های بزرگ یا کیست ‌هایی که زنان یائسه تجربه می‌کنند (زمانی که خطر سرطانی شدن کیست بیشتر است)، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. پزشک شما می تواند از جراحی لاپاراسکوپی برای درمان اکثر کیست ها استفاده کند. این نوع جراحی کمتر تهاجمی است.. با این حال، اگر کیست دارید که ممکن است سرطانی باشد، باید برای بررسی های بیشتر اقدام نمایید.

چه زمانی باید به متخصص زنان مراجعه کرد؟

اگرچه اکثر کیست های تخمدان خود به خود از بین می روند، اما در صورت مشاهده علائم زیر باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• احساس ضعف، سرگیجه یا ضعف
• تنفس سریع
• تب همراه با درد
• درد شدید شکم که به سرعت ظاهر می شود.

این علائم می تواند به این معنی باشد که تخمدان شما به دلیل کیست تخمدان پیچ خورده است.

کلام آخر

بیماری کیست تخمدان از بیماری های شایع است که در هر دوره از زندگی یک زن اتفاق می افتد. در برخی موارد این بیماری بدون علامت خواهد بود، که با توجه به چنین شرایطی چکاپ های دوره ای می تواند به بیمار برای تشخیص زودتر کمک نمایید. در نهایت بگوییم درمان به موقع کیست تخمدان می تواند از بروز عوارض جبران ناپذیر بکاهد.

برای کسب اطلاعات بیشتر به بهترین جراح زیبایی زنان در زنجان مراجعه نمایید.

منبع:

https://intermountainhealthcare.org/blogs/topics/live-well/2018/02/ovary-pain-understanding-ovarian-cysts/