از علائم و علل سندروم پیش از قاعدگی تا پیشگیری و درمان آن

سندروم پیش از قاعدگی نشانه‌ها و احساساتی هستند که بانوان قبل از شروع دوران قاعدگی آن را تجربه خواهند کرد. معمولا این احساسات به مدت چندین روز بخشی از زندگیشان را درگیر می‌کند که درواقع درست نیست، اینگونه باشد. سندروم PMS نام دیگر این مشکل است که نشانه های زیادی دارد، اما معمولا بانوان طبق آب و هوای مناطق زندگیشان فقط برخی از این موارد را تجربه و پشت سر می‌گذارند.

سیکل قاعدگی یا پریود چیست؟

بانوان از سن بلوغ توانایی تولید مثل جنسی و بارور شدن دارند. در واقع بدنشان هر ماه تخمک بالغ می‌سازد و اگر اسپرم وارد بدن نشود، با این تخمک لقاح پیدا نمی‌کند. بنابراین دفع شده و بافت پوششی رحم ریزش می‌کند، که به آن چرخه یا سیکل قاعدگی می‌گویند. شروع خونریزی در این دوران نشان می‌دهد که فرد باردار نیست و مدت زمان این خونریزی در افراد کاملا متفاوت است. همانطور که گفته شد سندروم پیش از قاعدگی چند روز قبل از این سیکل اتفاق می‌افتد و هرماه تکرار می‌شود،البته ممکن است هرماه به یک صورت نباشند.

چه عواملی در مدت زمان خونریزی دخیل هستند؟

• وراثت
• آب و هوا
• ضعف‌های بدنی
• کم‌خونی
• داروهای مصرفی

سندروم پیش از قاعدگی چیست؟

سندروم قبل از قاعدگی دوره کوتاهی دارد و معمولا با شروع اصلی سیکل به پایان می‌رسد. این نشانه ها در بعضی بانوان فقط به مدت چند ساعت به سراغشان می‌آید. اما در برخی افراد این مسئله انقدر راحت نمی‌گذرد و مشکلات زیادی به همراه دارد تا جایی که فرد مجبور به استفاده سرم و دارو در بیمارستان خواهد شد. این افراد با مراجعه روتین به پزشک، داروهایی را مصرف می‌کنند که دچار این حالات نشوند. داروهایی نظیر داروهای ضد افسردگی، داروهای حاوی مسکن، داروهای هورمونی که با توجه به شرایط بدنی هر فرد تجویز می‌شود.

چه عللی سبب PMS می شود؟

از چند روز قبل از قاعدگی، در بدن بانوان تغییرات هورمونی شدید صورت می‌گیرد که عامل اصلی ایجاد سندروم پیش از قاعدگی هستند. حتی ممکن است در برخی ماه ها نشانه های ناشی از این تغییرات هورمونی و دوره‌ای، متفاوت باشد. در مغز انسان ماده‌ای به نام سروتونین ترشح می‌شود که در بروز احساسات عاطفی و حالات روحی نقش دارد. اکنون تصور کنید که در این دوران ترشح این ماده شیمیایی در مغز کاهش یافته و باعث می‌شود، خانم دچار افسردگی یا خستگی روحی شود که بسیار طبیعی‌ست. از تاثیرات دیگری که کاهش سروتونین بر روی فرد می‌گذارد احساس گرسنگی شدید است، به طوری که فرد می‌گوید : تازه تغذیه کرده اما باز هم احساس گرسنگی و همچنین حس تشنگی دارد.

سندروم قبل از قاعدگی چه عوارضی می تواند داشته باشد؟

بعضی از این عوارض عبارتند از :

مشکل نفخ کردن و ورم شکم 

در اکثر افراد نفخ شدید وجود دارد.

مشکل ورم و درد شدید سینه 

در برخی افراد درد سینه و تورم بوجود می‌آید.

در برخی افراد دندان درد

در برخی افراد تورم لثه و دندان درد

احساس غم و افسردگی 

افراد دچار حالات ناراحتی روحی شده و در اکثر مشاهده می‌شود.

ایجاد جوش و آکنه چرکی

به دلیل افزایش چربی سطح پوست

مشکلات گوارشی 

در بعضی ایجاد اسهال و در بعضی افراد ایجاد یبوست

درد مفاصل 

در افرادی که سن بیشتری دارند.

برخی دیگر از عوارض عبارتند از :

• افزایش چربی پوست و مو
• درد در نواحی زیر شکم
• کمردرد
• تورم انگشتان
• احساس گرما
• گرسنگی زیاد
• حالت تهوع و سرگیجه
• کم‌خونی یا مشکلات تیروئیدی
• تنش، استرس نابجا و ….

چه عوامل خطرسازی برای PMS وجود دارد؟

• مصرف کافئین بالا قبل از دوران قاعدگی
• سوابق افسردگی و مشکلات روحی خانوادگی
• اضطراب بالا در افراد به طور همیشگی
• ضربان قلب بالا در ثانیه به طور مداوم
• رژیم‌های غذایی نامناسب
• جابجایی اجسام سنگین یا فعالیت‌های شدید قبل از دوره قاعدگی

چه روش های درمانی برای سندروم پیش از قاعدگی وجود دارد؟

اکثر خانم‌ها بدنبال راهکاری هستند که در خانه این مشکل را حل یا بتوانند با این تغییرات هورمونی مدارا کنند. در واقع درمان قطعی و پایانی برای حل سندروم پیش از قاعدگی وجود ندارد، اما راه هایی هست که بتوان با آن کنار آمد. از این روش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• معمولا داروهای غیر استروئیدی که داروهای ضد التهابی بشمار می‌روند، مانند ناپروکسن، ایپوبروفن و … می توانند موثر باشند.
• داروهای ضد افسردگی مانند فولکسیتین برای اختلالات بی‌خوابی، ناراحتی و خستگی، کسلی و ..
• داروهای هورمونی برای درمان موقت سندروم قبل از قاعدگی بکار برده می‌شوند.
• مصرف رازیانه در این زمان جزو بهترین گزینه است، زیرا موثر در درمان نفخ، بهبود هضم و کاهش اضطراب است.

توجه به مواد غذایی مصرفی در این دوران از نکات بسیار مهمی است که اکثرا به آن توجه ندارند. به طور مثال مصرف زیره، زنجبیل، دارچین در دوران سندروم پیش از قاعدگی برای رفع نفخ و درد شکم و التهابات بسیار کاربردی‌ست اما جزو رقیق کننده‌های خون محسوب می‌شود و ممکن است، خونریزی دوره قاعدگی را افزایش دهد.

دکتر باندرانایکه عماری

تحصیلات پزشکی خود را از سال ۸۱ تا ۸۸ در دانشگاه علوم پزشکی قزوین،

تخصص جراحی زنان را از سال ۹۳ تا ۹۷ در دانشگاه علوم‌پزشکی قزوین گذرانده.

از سال ۸۹ تا ۹۱ به عنوان پزشک معتمد سازمان انتقال خون استان قزوین و مدرس و مشاور بیماریهای رفتاری استان قزوین بوده

سال ۹۱ تا ۹۲ دوره تکمیلی تخصصی ترک اعتیاد را گذرانده.