روش های جلوگیری از بارداری

امروزه بسیاری از زوجین به علل مختلف از جمله وضعیت اقتصادی و تورم، نداشتن آمادگی روحی و جسمانی، اشتغال، ازدواج در سنین بالا، عدم احساس امنیت اقتصادی، شغلی و اجتماعی و در کل نداشتن انگیزه و هدف هم برای خود و هم آینده فرزند و …. تمایلی به بچه دار شدن ندارند. به همین دلیل، برای برقراری رابطه جنسی خوب، استفاده از روش های مناسب و بدون عارضه در پیشگیری از بارداری، بدون هیچ گونه عارضه ناخواسته ای، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

امروزه افراد با انواع روش‌های جلوگیری از بارداری مواجه هستند. شناختن هر کدام از روش ها و معایب و مزایای آن ها، باعث می شود تا زوجین بتوانند بهترین روش برای پیشگیری از بارداری را انتخاب کنند. به دلیل اینکه زوجین، به دلیل بارداری ناخواسته، مجبور به تحمل فشارهای روانی زیاد نشده و یا مجبور به سقط جنین نشوند، اعمال این روش ها قبل از برقراری رابطه جنسی، از اهمیت زیادی برخوردار است.

انواع روش های پیشگیری از بارداری

روش های زیادی برای پیشگیری از بارداری برای زنان و مردان وجود دارد. مهم است که پیشگیری از بارداری را متناسب با شرایط و سبک زندگی خود انتخاب کنید. این نوشتار در مورد انتخاب انواع روش های پیشگیری از بارداری برای مردان و زنان مطالبی بیان شده است. توصیه می شود همواره در مورد گزینه های پیشگیری از بارداری خود با پزشک خود صحبت کنید، زیرا ممکن است نیاز به آزمایش داشته باشید تا بهترین گزینه را برای شما پیدا کند. همچنین به یاد داشته باشید که استفاده از کاندوم با روش دیگر پیشگیری از بارداری به شما کمک می کند تا رابطه جنسی ایمن تری داشته باشید. این را در نظر داشته باشید که کاندوم بهترین راه محافظت را در برابر بارداری ناخواسته و عفونت های مقاربتی (STIs) می باشد.

در کل این روش ها به چند دسته تقسیم می شوند که عبارتند از :

1. جلوگیری از بارداری با روش‌های انسداد کردن
2. جلوگیری از بارداری با هورمون
3. جلوگیری از بارداری با استفاده از ابزارهای داخل رحمی
4. و دیگر روش های جلوگیری از بارداری

جلوگیری از بارداری

روش های بسیار زیادی برای جلوگیری از بارداری وجود دارد که هر کدام دارای معایب و مزایایی است، و زوجین با توجه به اولویت و شرایطشان، می توانند از میان آن ها، بهترین گزینه را برای خود برگزینند.

این روش ها، هیچ کدام تضمین کننده صد در صد جلوگیری از بارداری نیستند و می توانند درصد خطایی از بارداری ناخواسته را داشته باشند. تنها راهی که از بارداری صد در صد جلوگیری می کند، عدم برقراری رابطه جنسی است که راه درستی نیست.

جلوگیری از بارداری با روش های انسداد کردن

این روش های جلوگیری از بارداری به چند طریق انجام می شود که عبارت است از:

• استفاده از کاندوم های مردانه و زنانه : کاندوم ها از ورود اسپرم به بدن زن جلوگیری کرده و از انواع بیماری های جنسی به هر یک از زوجین محافظت می نمایند. جنس کاندوم های مردانه معمولا از لاتکس می باشد.
• اسپرم کش: یک ماده شیمیایی است که اسپرم را غیرفعال می کند.
• دیافراگم: این ابزار مانند یک کلاهک گنبدی شکل است که در واژن و روی دهانه رحم قرار می گیرد و از ورود اسپرم جلوگیری می کند. این وسیله همراه با اسپرم کش استفاده می شود.
• کلاهک رحم : کلاهک نیز در انتهای واژن قرار می گیرد که توسط متخصص زنان و زایمان صورت می گیرد. کلاهک نیز باید همراه با اسپرم کش استفاده شود. از مزیت های این روش، می توان به ارزان قیمت بودن آن اشاره کرد.
• اسفنج ضد بارداری: اسفنج ضد بارداری که اسپرم کش دارد، مثل کلاهک در انتهای واژن جای داده می‌شود تا از رسیدن اسپرم به رحم جلوگیری نماید.

جلوگیری از بارداری با هورمون 

روش هایی هستند از بارور شدن زنان جلوگیری می کند. این روش ها عبارتند از :

قرص‌های ضد بارداری

داروهای ضد بارداری هورمونی حاوی هورمون هایی هستند که اثر آنها شبیه استروئیدهای جنسی استروژن و پروژسترون است که توسط بدن زنان تولید می شود. انواع مختلفی از داروهای ضد بارداری هورمونی موجود است. آنها شامل داروهای ضد بارداری خوراکی (“قرص”)، سیستم های داخل رحمی (IUS)، چسب، حلقه واژینال، ایمپلنت ها و مواد تزریقی هستند. همه انواع داروهای ضد بارداری هورمونی معمولاً توسط متخصص زنان به صورت جداگانه تجویز می شوند. هنگام انتخاب یک روش، معیارهای مهمی مانند سن زن، سابقه و وضعیت پزشکی او، وضعیت فعلی او در زندگی، ترجیحات شخصی او و همچنین انتظارات او از روش پیشگیری از بارداری باید در نظر گرفته شود. برای پزشکان و بیماران مهم است که در مورد همه گزینه های موجود صحبت کنند تا اطمینان حاصل شود که بیمار بهترین گزینه را برای خود دریافت می کند.

از قرص های ضد بارداری می توان به قرص های استروژن و پروژستین اشاره کرد که به صورت روزانه مصرف می شوند. از انواع دیگر قرص‌ها، می توان به قرص هایی اشاره کرد که فقط پروژستین دارند و هرروز باید در ساعت معینی مصرف شوند و ممکن است پریود ماهیانه را نامنظم کند.

حلقه‌ های واژنی

این حلقه، یک حلقه پلاستیکی نرم است که آن را به مدت 3 هفته در داخل واژن می گذارند تا هورمون های ضدبارداری در داخل بدن آزاد شوند و آن ها را یک هفته را برای دوره پریود از واژن خارج می کنند. از مزیت این حلقه ها می توان به منظم شدن پریود و از معایب آن می توان به التهاب واژن و عدم محافظت از بیماری های جنسی اشاره کرد.

پچ‌ های پوستی یا همان چسب

یک تکه کوچک پلاستیکی است که روی شکم، بازو، باسن یا بالاتنه آن را می چسبانند و هر هفته باید عوض شود. چسب توسط پزشک تجویز می شود و هر 12 هفته یک بار استفاده می‌شود. در صورت صحیح انجام شدن این روش، درصد خطایش حدود فقط یک درصد است

جلوگیری از بارداری با استفاده از ابزارهای داخل رحمی

آی یو دی (IUD)

یک وسیله T شکل است که در داخل رحم و توسط پزشک گذاشته شده و دردهای شکمی زیادی دارند. این نوع ابزار در دو نوع وجود دارند:  1 ) آی یو دی های مسی که در جلوگیری اورژانسی از بارداری استفاده می شوند .2) آی یو دی هایی که هورمون پروژسترون دارند (کپسول های کاشتنی)

ایمپلنت‌ها

ایمپلنت ها که هر سه سال یک بار تعویض می شوند، به شکل یک میله است که بر روی بازوی فرد قرار داده می شود و هورمون پروژستین را در داخل بدن آزاد کرده و از تخمک گذاری جلوگیری می کند.

روش های دیگر برای جلوگیری از بارداری

به سه دسته تقسیم می شوند که عبارتند از :

برنامه ریزی خانگی بر اساس روزهای تخمک گذاری : تخمک گذاری بین 12 تا 16 روز از عادت ماهیانه است، در این دوران که احتمال بارداری زیاد است، باید از رابطه جنسی در بارداری اجتناب شود.

عقیم سازی

از روش ها و جراحی های عقیم سازی می توان به وازکتومی برای مردان و بستن لوله رحم در زنان اشاره کرد.

پیشگیری اورژانسی

پیشگیری از بارداری اورژانسی راهی برای جلوگیری از بارداری بعد از رابطه جنسی محافظت نشده است. قرص ‌های پیشگیری از بارداری اورژانسی (ECP) که اغلب قرص صبح روز بعد (پیشگیری اورژانسی) نامیده می‌شود، قرص‌هایی هستند که می‌توانند تا ۱۲۰ ساعت (۵ روز) پس از رابطه جنسی محافظت ‌نشده مصرف شوند. برخی از انواع پیشگیری از بارداری اورژانسی زمانی بهترین نتیجه را دارند که ظرف 72 ساعت (3 روز) پس از مقاربت مصرف شوند. نام قرص صبح روز بعد (پیشگیری اورژانسی) تا حدودی گمراه کننده است: برای دریافت ECP لازم نیست تا صبح روز بعد صبر کنید. پیشگیری از بارداری اورژانسی زمانی مؤثر است که در اسرع وقت بعد از رابطه جنسی محافظت نشده مصرف شود.

در صورتی که رابطه جنسی پر خطر رخ دهد و هیچ روش پیشگیری استفاده نشده باشد، باید از قرص های اضطراری اوژانسی استفاده کرد که به سه دسته تقسیم می شوند :

منو فازیک (تک مرحله ای)

میزان مصرف هورمون های استروژن و پروژسترون در یک مرحله که شامل قرص های LD و HD می باشد. اگر قرص HD باشد، باید در دو نوبت با فاصله 12 ساعت یک بار و هر بار 2 قرص، و اگر قرص LD باشد، باید با روش قرص HD ولی هر بار 4 قرص مصرف گردد.

دی فازیک (دو مرحله ای)

میزان مصرف هورمون های استروژن و پروژسترون در دو مرحله

تری فازیک (سه مرحله ای)

میزان مصرف هورمون های استروژن و پروژسترون در سه مرحله

روش های پیشگیری از بارداری اورژانسی تا چه اندازه موثر هستند؟

قرص های ضد بارداری اورژانسی با تاخیر در تخمک گذاری (آزاد شدن تخمک در چرخه ماهانه) عمل می کنند. حدود 1 یا 2 نفر از هر 100 زنی که از ECP استفاده می کنند با وجود مصرف قرص ها در عرض 72 ساعت پس از رابطه جنسی محافظت نشده باردار می شوند.

اگر رابطه جنسی محافظت نشده پس از مصرف ECP اتفاق بیفتد، نمی تواند به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری عمل کند. پیشگیری از بارداری اورژانسی از همه بارداری ها جلوگیری نمی کند.

آیا استفاده از روش های پیشگیری از بارداری اورژانسی به پیشگیری از بیماری های مقاربتی کمک می کند؟

خیر. روش های پیشگیری از بارداری اورژانسی در برابر بیماری های مقاربتی محافظت نمی کند. زوج هایی که رابطه جنسی دارند باید همیشه از کاندوم برای محافظت در برابر بیماری های مقاربتی استفاده کنند، حتی زمانی که از روش های دیگر جلوگیری از بارداری استفاده می کنند.

آیا روش های پیشگیری از بارداری اورژانسی عوارض جانبی دارد؟

ECP می تواند برای چند روز عوارض جانبی جزئی ایجاد کند، از جمله:

• حالت تهوع
• استفراغ
• حساسیت سینه
• سردرد

این عوارض معمولا جزئی هستند و بیشتر آنها ظرف 1 تا 2 روز بهبود می یابند. دوره قاعدگی معمولا پس از مصرف ECP به طور موقت نامنظم باشد.

منابع:

https://www.bayer.com/en/pharma/contraception

https://www.sexualwellbeing.ie/sexual-health/contraception/