همه چیز درباره کولپوسکوپی رحم

کولپوسکوپی رحم یک روش تشخیصی است که تصویر واضحی از سلول های غیرطبیعی از اندام های درونی بدن همچون رحم را با استفاده از دستگاهی به نام کولپوسکوپ فراهم می کند.  اگر نتایج پاپ اسمیر ناهنجاریهایی را در رحم یا دهانه رحم نشان دهد انجام کولپوسکوپی ضروری است که در این مقاله توضیح داده شده است.

 

کولپوسکوپی چیست؟

کولپوسکوپی روشی برای مشاهده دهانه رحم از طریق دستگاه بزرگنمایی مخصوصی به نام کولپوسکوپ است که نور را به واژن و دهانه رحم می تاباند. کولپوسکوپ می تواند نمای طبیعی را تا حد زیادی بزرگ کند و دید دقیق تری از سلولها بدهد. این یک روش تشخیصی است که به پزشک اجازه می دهد تا مشکلاتی را پیدا کند که به طور عادی توسط چشم قابل مشاهده نیستند.

چه کسانی کاندید کولپوسکوپی هستند؟

کولپوسکوپی زمانی انجام می شود که نتایج آزمایشات غربالگری سرطان رحم مانند پاپ اسمیر یا معاینات لگنی، تغییرات غیر عادی در سلول های دهانه رحم را نشان دهد. این تکنیک اطلاعات بیشتری در مورد سلولهای غیر طبیعی فراهم می کند. از این روش همچنین ممکن است برای ارزیابی بیشتر بیماریهای دیگری نیز استفاده شود که بعضی از آنها شامل موارد زیر است:

• زگیل ناحیه تناسلی
• التهاب دهانه رحم
• رشد توده های خوش خیم غیر سرطانی مانند پولیپ
• دردرحم
• خونریزی
• تغییرات پیش سرطانی در دهانه رحم، واژن یا بافت ولو یا فرج
• علائم مشکوک به سرطان دهانه رحم
• بررسی، ارزیابی و نظارت بر نتایج یک روش درمانی

 کولپوسکوپی چگونه انجام می شود؟

در این روش بیمار باید مانند معاینه واژن، به پشت دراز کشیده و پاهای خود را بالا بیاورد و روی تکیه گاه های پا قرار دهد. از ابزاری به نام اسپکولوم برای جدا کردن دیواره های واژن استفاده می شود تا قسمت داخلی واژن و دهانه رحم دیده شود. دستگاه کولپوسکوپ درست در خارج از دهانه واژن بیمار قرار می گیرد. یک محلول موضعی ملایم سرکه مانند که حاوی اسید استیک است با پنبه روی دهانه رحم و واژن استعمال می شود تا وضوح تصاویر به ویژه نواحی غیر نرمال را بهبود بخشد. این مایع ممکن است مقداری احساس سوزش ایجاد کند.

 فرق کولپوسکوپی و پاپ اسمیر

با صرفه ترین روش برای پیشگیری و تشخیص سرطان دهانه رحم آزمایش پاپ اسمیر است و در صورت غیرطبیعی بودن نتیجه آزمایش، انجام کولپوسکوپی و یا بیوپسی ضروری است. در روش پاپ اسمیر با استفاده از یک برس نرم و یک ابزاری مانند کاردک دهانه رحم کمی خراشیده می شود تا از سلول ها نمونه برداری شود. نمونه بر روی لام شیشه ای و یا در یک محلول قرار داده شده و به آزمایشگاه برای بررسی بیشتر ارسال می شود. این روش معمولاً صدمه ای نمی زند و عوارضی ندارد. در کولپوسکوپی از ابزار خاصی به نام کولپوسکوپ استفاده می شود که شبیه به میکروسکوپ عمل می کند و سلولهای دهانه رحم و واژن را بزرگ نشان می دهد. این تکنولوژی یک دید دقیق و واضح از بافتهای واژن و دهانه رحم را به پزشک می دهد. دستگاه کولپوسکوپ به بدن وارد نمی شود و به همین دلیل معاینه دردناک نیست.

 مزایای کولپوسکوپی نسبت به روش های دیگر

آزمایشات متعددی برای کشف یا تشخیص بیماریها و سرطانهای رحم و دهانه واژن استفاده می کنند. ممکن است انجام چندین نوع آزمایش مختلف لازم باشد تا بتوان تشخیص دقیقی از وضعیت بیمار به دست آورد. با این حال، روش قطعی برای تشخیص سرطان دهانه رحم، بیوپسی و نمونه برداری از بافت است که نمونه برای بررسی به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می شود و ممکن است با خونریزی و درد همراه باشد. سایر روشهای تشخیصی نیز هر کدام مزایا و معایبی دارند. در ابتدا پزشک معاینه دو طرفه لگن انجام می دهد در این معاینه، پزشک دهانه رحم، رحم، واژن، تخمدان ها و سایر اندام های اطراف را از نظر هرگونه تغییر غیرمعمول بررسی می کند. از ابزاری به نام اسپکولوم برای باز نگه داشتن دیواره های واژن استفاده می شود. اما این روش دقیق نیست زیرا نمی توان همه قسمتهای داخلی را به درستی ارزیابی کرد.

روش دیگر تست پاپ اسمیر است که قسمت بیرونی بافت دهانه رحم و واژن خراش داده می شود و از سلول ها برای آزمایش نمونه برداری می شود. بعضی مواقع بررسی نمونه ها در روش سنتی پاپ اسمیر دشوار است زیرا سلولها ممکن است خشک شوند یا با موکوس و خون پوشانده شوند و یا در لام جمع شوند. همچنین این روش از دقت لازم برخوردار نیست و حتی در صورتی که نتیجه پاپ اسمیر منفی باشد ممکن است پزشک برای بررسی ناهنجاریها و غیر طبیعی بودن واژن یا دهانه رحم انجام کولپوسکوپی را توصیه کند. کولپوسکوپی در مطب پزشک انجام می شود و هیچ عارضه ای ندارد و می توان این روش را برای زنان باردار نیز انجام داد. در صورت نیاز ممکن است در حین این روش، بیوپسی نیز انجام شود. کولپوسکوپی مزایای زیر را به همراه دارد:

• دقت و حساسیت بیشتر در تشخیص ناهنجاریها و سلول های پیش سرطانی
• بی خطر و غیر تهاجمی بودن
• بدون درد و بدون نیاز به بیهوشی یا بی حسی موضعی
• استفاده از فیلتر های رنگی برای وضوح تصویر مویرگهای غیر عادی
• استفاده از آن برای زنان باردار بی خطر است
• استفاده از آن برای بیماران مبتلا به نقص سیستم ایمنی امکان پذیر است
• روشی سریع و آسان است که بلافاصله نتایج ارائه می شود

 آمادگی های لازم درباره کولپوسکوپی

قبل از انجام عمل کولپوسکوپی رحم لازم است که دستورالعمل ها را به دقت رعایت کنید که بعضی از آنها شامل موارد زیر است:

• این روش بهتر است زمانی انجام شود که بیمار در دوران قاعدگی نیست تا دید بهتری از دهانه رحم فراهم شود.
• اگر باردار هستید و یا از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنید به پزشک اطلاع دهید.
• ممکن است قبل و بعد از عمل اضطراب داشته باشید که می توانید از داروهای آرامبخش استفاده کنید.
• اطمینان حاصل کنید که حداقل 48 ساعت قبل از عمل از داروهای واژینال استفاده نکنید.
• مصرف مسکن قبل از کولپوسکوپی به تسکین درد و ناراحتی بعد از عمل کمک می کند.
• اگر به داروها یا تزریقات حساسیت دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
• اگر سابقه اختلالات خونریزی دارید، ضروری است که پزشک اطلاع دهید
• حداقل 24 ساعت قبل از کولپوسکوپی، نباید دوش بگیرید یا رابطه جنسی واژینال داشته باشید
• تا 24 ساعت قبل از کولپوسکوپی از تامپون استفاده نکنید

 عوارض و خطرات کولپوسکوپی

کولپوسکوپی روشی بی خطر و ایمن است که عوارضی به دنبال ندارد. بعضی مواقع ممکن است در حین کولپوسکوپی نیاز باشد که از بافت نمونه برداری یا بیوپسی انجام شود که ممکن است بعد از بیوپسی عوارض نادری مانند موارد زیر ایجاد شود . در صورتی که این عوارض شدید بود با پزشک تماس بگیرید:

• درد
• لکه بینی و خونریزی
• ترشحات تیره یا زرد رنگ و بدبو
• عفونت و تب

 مراقبت های بعد از کولپوسکوپی

بعد از کولپوسکوپی اگر بیوپسی نیز انجام شده باشد ممکن است مدتی طول بکشد تا ناراحتی و درد آن برطرف شود. مراقبت های زیر را انجام دهید:

• تا زمانیکه عوارض بیوپسی کاملا برطرف نشده از ورزش کردن خودداری کنید.
• اگربیوپسی انجام نشده می توانید همان روز به کار یا سایر فعالیت های روزمره برگردید همچنین می توانید رانندگی کنید.
• حداقل تا یک هفته از تامپون، دوش گرفتن و رابطه جنسی خودداری کنید

 نتایج بیوپسی و روش های درمانی

با کولپوسکوپی معمولاً نتایج بلافاصله ارائه می شود اما در صورتی که بیوپسی نیز انجام شده باشد نتایج معمولاً حدود 4 هفته طول می کشد . نتیجه منفی به این معنی است که دهانه رحم بیمار سالم است. برای برخی از بیماران نتایج مثبت اعلام می شود که به معنی وجود سرطان و یا سایر بیماری ها است که نیاز به درمان دارد. شناسایی و درمان تغییرات سلولی در مراحل اولیه می تواند از بروز یا پیشرفت سرطان جلوگیری کند.

از هر 10 نفر حدود 6 نفر سلول غیرطبیعی در دهانه رحم دارند که معروف به نئوپلازی داخل بافت اپیتلیال دهانه رحم (CIN) یا نئوپلازی داخل اپیتلیال بافت غده ای دهانه رحم (CGIN) می باشد که سرطان نیستند، اما بالقوه این خطر وجود دارد که در صورت عدم درمان به سرطان تبدیل شوند. سلول های غیرطبیعی ممکن است در حین انجام کولپوسکوپی تشخیص داده شوند، اما برای تعیین خطر سرطانی شدن این سلول ها نیاز به انجام بیوپسی است.

نتیجه بیوپسی غیر طبیعی

 

CIN 1 

بعید است سلول ها سرطانی شوند و ممکن است خود به خود از بین بروند. نیازی به درمان نیست و انجام آزمایش غربالگری دهانه رحم یکسال بعد برای بررسی مجدد سلول ها توصیه می شود.

 CIN 2 

احتمال متوسطی برای سرطانی شدن سلول ها وجود دارد و معمولاً درمان برای از بین بردن آنها انجام می شود .

CIN 3 

احتمال سرطانی شدن سلولها تقریبا زیاد است و درمان برای از بین بردن آنها توصیه می شود

CGIN 

احتمال سرطانی شدن سلولها خیلی زیاد است و درمان برای از بین بردن آنها ضروری است

انواع روش های درمانی بعد از کولپوسکوپی

اگر نتایج بیوپسی سلول های پیش سرطانی (دیسپلازی) یا سرطان را نشان دهد با توجه به خفیف، متوسط و یا شدید بودن آن دو نوع درمان ممکن است انجام شود که نوع اول تخریب یا فرسایش ناحیه غیرطبیعی است و در نوع دوم برداشتن یا خارج کردن سلول های سرطانی است که متداولترین روش ها شامل موارد زیر است:

لیزر co2 فوتو ابلیتیو

به لیزر CO2 نیز معروف است، از پرتوی نامرئی نور مادون قرمز برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می شود. لیزر در واقع ناحیه غیرطبیعی را بخار می کند. پس از آن از یک ماده شیمیایی استفاده می شود تا از خونریزی بعدی جلوگیری شود. مقدار قابل توجهی ترشحات واژن و لکه بینی و خونریزی می تواند برای چند هفته پس از عمل رخ دهد.

منجمد کردن (Cryocautery)

یک روش نسبتاً ساده است که از اکسید نیتروژن برای منجمد کردن ناحیه غیر طبیعی استفاده می شود. با این حال، این روش برای مناطق بزرگ یا مناطقی که ناهنجاری ها پیشرفته و شدید هستند، مطلوب نیست. پس از انجام این عمل، بیمارتا چندین هفته ترشح واژینال آبکی قابل توجهی دارد.

برش الکتروسرجری حلقه ای

در این روش که به آن LEEP نیز می گویند، از یک حلقه سیم که با جریان الکتریکی گرم شده برای از بین بردن سلولهای غیر طبیعی استفاده می کند. این روش تا کنون شایع ترین درمان ضایعات پیش سرطانی دهانه رحم بوده است.